گونه جدید گردشگری کودک و نوجوان و نقش آن در توسعه پایدار ایران
گونه جدید گردشگری کودک و نوجوان و نقش آن در توسعه پایدار ایران
براستی امروزه صنعت گردشگری یکی از روبه رشدترین صنایع بشری به ویژه در دهه سوم از سده بیست و یکم میلادی به شمار می رود. لذا با توجه به استقبال پرشور گردشگران از خدماتی که دراین صنعت در راستای اوقات فراغت آنان ارائه می شود همواره شاهد رشد گونه‌های سفر هستیم که دراین میان یکی از جدید ترین گونه های سفر ،گردشگری کودک و نوجوان است.
یکی از موارد مهم در توسعه گردشگری، برنامه‌ریزی درخصوص رفع نیازهای گردشگران است. در این میان کودکان و نوجوانان در هنگام سفر از یک سو نیازهائی دارند که باید توسط متصدیان برگزاری تورها دیده شود و از سوی دیگر در برگزاری هرگونه تور به ویژه تورهای فرهنگی و طبیعت گردی باید تلاش کرد مطابق با نیازهای آنان در اماکنی همچون طبیعت و یا موزه ها و آثار تاریخی، شرایطی را همچون روایتگری از وقایع و رخدادهای مهم و یا طراحی قصه و بازی، نقاشی یا مجسمه بازی برای تمرکز بر هوش دیداری کودکان ایجاد کرد، زیرا در عصر حاضر کودکان و نوجوانان سهم بالایی از مصرف سرانه درآمد خانواده را به خود اختصاص می دهند و از طرفی دیگر به دلیل تاثیر زیادی که بر نظر والدین دارند می توانند نه تنها در انتخاب مقصد سفر بلکه بر فعالیت‌های برنامه‌های مقصد نیز تاثیر بگذارند و این در حالی است که جدای از این موارد، مرحله رشد و نمو و شکل‌گیری هویت فردی و اجتماعی انسان در دوران کودکی اتفاق می‌افتد.
از نگاه سازمان بین‌المللی یونیسف، گردشگری کودک و نوجوان، نوعی از گردشگری است که نیازهای توسعه و پیشرفت کودکان مثل نیازهای اجتماعی و ذهنی در سنین مختلف را هدف قرار می دهد.
امروزه کودکان و نوجوانان بیش از هر زمان دیگر نسبت به زمانهای گذشته ،نیاز به کشف و تجربه زیبایی‌های جهان هستی دارند لذا گردش و سفر می‌تواند پاسخ بسیاری از سوالات بی پایان آنها را بدهد. و این در حالی است که با تغییر در زندگی شهرنشینی و به ویژه گسترش آپارتمان نشینی و محدودیت فعالیت کودکان و نوجوانان به نسبت هم سن و سالان خود در نسلهای قبل و پناه آوردن روز افزون و بی حد و مرز آنان به دنیای مجازی، هم اینک بیشتر از هر زمان دیگر فقدان برگزاری تورهای گردشگری کودک و نوجوان احساس می شود.
حال در راستای برگزاری این تورها در کشورمان باید چند نکته را در نظر داشت:
- درحال حاضر نیاز وافری به تاسیس مدارس طبیعت گردی و آشنایی با مواهب طبیعی با همکاری وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی و وزارت آموزش و پرورش وجود دارد.
- درصورت نبود امکان تحقق این امر در کوتاه مدت به نظر می رسد نیازمند طراحی تعیین سرفصلهای آموزشی ویژه برگزاری کارگاههای تخصصی در این امر برای کودکان و نوجوانان با همکاری دو وزارتخانه به ویژه در ایامی که مدارس فاقد ساعت‌های درسی خاصی هستند هستیم. زیرا شواهد نشان دهنده آن است که در بسیاری از موارد مدارس دارای ساعات آزاد هستند که با کلاسهای تقویتی و یا ورزشی ساعات آزاد موجود جبران می شود.
- در کنار برگزاری کارگاههای شناسایی طبیعت پیشنهاد می شود ،دو وزارتخانه با برنامه ریزی علمی به سمت برگزاری تورهایی با عنوان فامیلی تور (خانواده همراه کودکان) همانند تورهای تماشای حیوانات و غذا دادن به آنها و یا بازدید از پارک های علمی حرکت کنند که این مهم می تواند همچنین با جلب همکاری دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و کانون‌های پرورش فکری انجام شود.
- همانگونه که می‌دانیم در کشور ما، مراکز گردشگری متنوعی اعم از :فرهنگی ،تاریخی اکوتوریسم و مذهبی وجود دارد که متاسفانه عمدتا زیرساخت‌های بازدید از آنها، عمدتا برای بزرگسالان فراهم آمده، لذا سؤالی که در اینجا مطرح است این است که کدامیک از جاذبه های فرهنگی ما برای بازدید و کسب تجربه، سنین 8 تا 13 سال مناسب است؟
با در نظر گرفتن مباحثی که در بالا ذکر شد چنین به نظر می‌رسد درحال حاضر صنعت نوپای گردشگری و جاذبه های کشور ما در حقیقت مقاصد دوستدار کودک و نوجوان نیستند، لذا گردشگری ما برای کودکان جذاب نیست. با این وصف همانگونه که ذکر شد نظر فرزندان بر والدین اغلب غالب بوده و آنها خانواده را راضی می کنند که زودتر مقصد سفر را ترک کنند و همین موضوع نه تنها باعث کاهش ضریب اشغال واحدهای اقامتی در مقاصد سفر می گردد بلکه درصد ماندگاری گردشگر داخلی و خارجی را نیز کاهش می دهد.
- به‌نظر می‌رسد یکی از راه‌کارهای توسعه گردشگری کودک در مقاصد مختلف سفر، ایجاد زیر ساخت های این نوع گردشگری با نگاه بلندمدت در پارک‌ها، مراکز خرید پیرامون جاذبه‌های گردشگری و بناهای تاریخی و بخصوص در طبیعت بکر کشورمان متناسب با نیازهای آنها است که در این میان می توان به تجارب کشورهای مختلف در این زمینه همانند دیزی لند در هنگ‌کنگ ،شهر بچه ها در ایالت دبی (امارات متحده عربی) و یا پارک کیدزانیا و دلنیاریوم در استانبول (ترکیه) و باغ گیاه شناسی در گوانجو (چین) اشاره کرد.
ایجاد این جاذبه ها ضمن رشد خلاقیت و کمک به تکوین هویت و استقلال کودکان و نوجوانان و افزایش و بهبود هوش هیجانی آنها می تواند سهم موثری در اشتغالزایی و ارزآوری برای مقاصد مختلف گردشگری از جمله کشورمان ایران ایفا نماید.
بنابراین با ایجاد زیر ساخت‌های مناسب و سپس اطلاع رسانی صحیح و بازاریابی هدفمند می توان ضمن جذب بسیاری از گردشگرانی که با کودکان خود به سفر می‌روند، جایگاه این نوع گردشگری را در ایران ارتقا بخشید، تا از این طریق ضمن اندیشیدن به فتح بازارهای جدید، موجب اشتغالزایی و ارز آوری برای کشور در ایام پساکرونا شود.
کامران هارونی
کارشناس ارشد گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان
سروش
نظر شما :