باز تعریف و تغییر رویکرد، راز بقای گردشگری

باز تعریف و تغییر رویکرد، راز بقای گردشگری

زمانی  که جهان در آستانه سال ۲۰۲۰ آماده می شد تا بالاترین نرخ گردشگری را با یک میلیارد و ۶۰۰ هزار نفر رقم بزند، میهمانی سر زده، با نام ویروس کرونا، دنیا را با بحران سلامت پیش بینی نشده ای مواجه کرد که تاثیر عمیقی روی اقتصاد جوامع گذاشت و گردشگری و سایر کسب و کارهای بسیاری را با مشکل مواجه کرد.

براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری ورود گردشگران بین المللی 20 تا 30درصد در سال 2020 کاهش پیدا می کند، یعنی بازگشت به سطح پنج تا هفت سال پیش و ضرر 250 تا 400 میلیارد دلار درآمدهای گردشگری بین المللی.

کووید ۱۹ بر‌ رایج ترین نگاه به گردشگری که همانا اقتصاد است تأثیری عمیق برجای گذاشت به طوری که بسیاری از کسب و کارهای وابسته به این صنعت در همان هفته های نخست  به ورطه نابودی کشیده شدند.

تمامی دولت ها برای حفاظت از سلامتی شهروندان تأکید بر عدم خروج از منزل کردند؛ بنابراین در این شرایط گردشگری نخستین صنعت نیازمند به حمایت و کمک بود که متأسفانه مورد توجه قرار نگرفت.

براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری حدود ۹۶ درصد از تمام مقصدهای جهان، محدودیت های سفر را در پاسخ به بیماری همه گیر اعمال کردند.

حدود ۴۳ درصد و ۹۰ مقصد مرزهای خود را بطور کامل یا جزئی بسته اند. حدود 21٪ (44 مقصد) ممنوعیت سفر را برای مسافرینی که از بعضی از مقصد ها تحت تأثیر کووید 19 قرار گرفته اند، معرفی کرده اند. حدود 27٪ (56 مقصد) پروازهای بین المللی یا بومی را به مقصدها متوقف کرده اند.

پیش بینی ها از بین رفتن یک میلیون فرصت شغلی و بیکاری 100 میلیون نفر در بخش سفر و گردشگری در جهان، بیش از 63 میلیون ضرر شغلی در منطقه آسیا و اقیانوسیه، لغو یا به تأخیر افتادن رویداد هایی چون نمایشگاه گردشگری برلین و بازی های المپیک حکایت دارد.

پس از قرنطینه های خانگی و کنترل بیماری به شیوه های مختلف  در تمام دنیا اهمیت تفریح و سفر بیش از گذشته آشکار شد و دولتمردان وحتی  خود گردشگران سعی کردند بعد از به آرامش رسیدن کشورها در کنترل بیماری کووید ۱۹ به این بخش مهم از زندگی که اهمیت آن به وفور در تمام جهانیان مشاهده شد، راه حل هایی برای سفر ارائه کنند.

سازمان جهانی گردشگری در بحران کووید19 هم صدا با سازمان جهانی بهداشت جهانی، با ایجاد پویشی «فرداسفرکنید» خواستار مسئولیت پذیری بین المللی و مشترک در میان صنعت گردشگری در مواجهه با شیوع ویروس کرونا شد.

این سازمان هدف از برپایی این پویش را کشف فرهنگ های گوناگون، تمرین اتحاد و احترام به یکدیگر، مراقبت از محیط زیست، تداوم یادگیری، توسعه و پایداری و ایجاد فرصت ها برای همگان اعلام کرده است.

هشتگ فردا سفرکنید در واقع پاسخ سازمان جهانی گردشگری به بحران کنونی بود که به ارزش های دیرینه این نهاد تأکید داشت. این پویش بازتاب زیادی در شبکه های اجتماعی داشته است و مورد استقبال تعداد زیادی از کشورها، مقاصد گردشگری، کمپانی های مرتبط با این حوزه، شهرها، رسانه و همچنین افراد از سراسر جهان قرار گرفته است.

بحران های گذشته ثابت کرد که ظرفیت گردشگری برای بازگشت پر قدرت و سریع پس از بحران کم نظیر است و برای بازگشت و بازیابی دیگر شغل ها بوده و موجب بازده عظیمی در کلیه اقتصاد و جامعه دارد.

اما گردشگری ایران که پس از برجام گام بلندی برداشته بود، پس از حوادث گوناگون از ابتدای سال98 و اوج بحران ها در نیمه دوم سال، سیر نزولی پیدا کرد و هر روز ضعیف تر شد تا جایی که کووید ۱۹ آخرین رمقش را در آستانه فصل جدید گردشگری و بهار کشید. تا جایی که گردشگری ایران همانند بسیاری از نقاط جهان تعطیل شد.

اما بعد از آرام شدن فضا و همچنین پیش رو بودن تعطیلات مختلف درتابستان، کارشناسان و مسئولان هم سعی کردند برای تغییر شرایط با رعایت پروتکل های بهداشتی گام بردارند، هرچند ناکافی است.

به نظر می رسد متولیان گردشگری برای باز شدن مرزها، خدمات ویزا، امکان برگزاری تورهای خروجی و نیز ورود گردشگران خارجی به کشور، مذاکرات خود را برای اعتماد سازی وهمکاری های مجدانه آغاز کرده اند.

با این وجود بسیاری از هتل ها با الگو برداری از هتل های بزرگ و زنجیره ای برتر، پروتکل های بهداشتی را اجرا و موفقیتهایی کسب کردند، همچنین برخی از شرکت های  مسافرتی و هتل ها با همکاری در برگزاری تورهای داخلی چند روزه سعی در روشن نگاه داشتن چراغ گردشگری داخلی کرده اند،

اما بخش عمده ای از شرکت های تورگردان، تور های ورودی و خروجی و سامانه های آن لاین در بیم و امید زمان آغاز فعالیت ها بسر می برند.

بسیاری از برگزار کنندگان تورهای خارجی  در راستای توصیه های سازمان جهانی گردشگری و بدلیل عدم امکان بازگشت وجوه پرداختی به کارگزار خارجی پیشنها‌د عدم کنسلی سفر و سفر برای روزی دیگر را به مسافران خود داده اند.

پس می توان گفت گردشگری ورودی و خروجی ایران بدلیل باز نبودن مرزها و خدمات ویزا و.... با تأخیر و فاصله از برخی کشورها فعالیت های خود را آغاز خواهد کرد و هر چند پروتکل های بهداشتی ابلاغ سفر سلامت و هوشمند را مورد توجه قرار داده اند.

در ابتدای بحران ۲۰۲۰ همگان گمان می کردند گردشگری تا پایان سال و شاید در سال ۲۰۲۱ در رکود کامل باشد، اما با گذشت زمان ظرفیت بی نظیر گردشگری و سفر و نقش آن بعنوان موتور محرک اقتصاد کشورها بیشتر خودنمایی کرد و اکنون دولت ها سعی می کنند با تعاریف جدید و بازاریابی نسبت به کاهش تاثیر بحران بر تمایلات سفر موتور صنعت  گردشگری خود را زودتر به کار بیاندازند.

لیکن در این راستا توجه به راهبردها و مکانیسم های هماهنگ با ذی نفعان برای جلب اعتماد گردشگران، کمک به حفظ آرامش عمومی، فراهم کردن انگیزه و افزایش شتاب دهی به بازاریابی، درک بازار و فعالیت سریع و هماهنگ برای بازاریابی، اعتماد و تحریک تقاضا، متنوع سازی بازارها و محصولات، سرمایه گذاری در سامانه های هوشمند کسب و کار و بازاریابی دیجیتال، حمایت از مشاغل و کسبو کارها، حمایت برای حفظ سرمایه های انسانی و توسعه استعدادها، حفظ آمادگی برای بحران و تقویت تاب آوری و در نظر گرفتن بسته های حمایتی اقتصادی در استان ها و شهرها با اولویت قرار دادن سلامتی گردشگران امر اجتناب ناپذیر است.

و صد البته بدون باز تعریف و تغییر رویکرد در دوره پسا کرونا بقای گردشگری بزودی ممکن نخواهد بود.

حسن تقی‌زاده انصاری

مدیرعامل شرکت هلدینگ گردشگری مارکوپولو