سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «توسعه اقتصاد صنایع خلاق و فرهنگی»
سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «توسعه اقتصاد صنایع خلاق و فرهنگی»
نشست هم‌اندیشی «توسعه اقتصاد صنایع خلاق فرهنگی» به همت پارک علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی، امروز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه، با حضور پویا محمودیان، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی، سیدمحمدحسین سجادی‌نیری، دبیر ستاد توسعه فناوریهای نرم و هویت‌ساز، یوسفی، از مجموعه صندوق نوآوری و شکوفایی، محمد شالویی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد آقاسی، دبیر ستاد فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و جمعی از اساتید این حوزه در محل دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «توسعه اقتصاد صنایع خلاق و فرهنگی» را با رویکرد دانشی- کاربردی با حضور رؤسای کمیسیون‌ها و تعدادی از اساتید دانشگاهی و مدیران سازمان‌های مربوطه روز سه‌شنبه 16 اردیبهشت 99 ساعت 11 تا 13 در پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد.
باتوجه به اهمیت اقتصاد صنایع فرهنگی در توسعه، پیشرفت، اشتغال، رشد و بهره‌وری کشور و همچنین تاثیرآن در تحکیم پایه‌های اخلاقی، فرهنگی و ارزشی جامعه در کلیت ساختار اقتصادی، پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی با برگزاری سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «توسعه اقتصاد صنایع خلاق فرهنگی» با رویکرد دانشی-کاربردی در این مسیر قدم برداشته است تا بتواند تاثیرات مثبتی در این حوزه داشته باشد.
رییس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی در ابتدای این نشست خاطرنشان کرد: پروژه‌ای در پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی در دست اقدام قرارگرفته و به دستگاه‌های ذیربط ارایه داده شده است.
دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو افزود: یکی از این پروژه‌ها بررسی استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی در دوران پساکروناست که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، زیرا در حال حاضر به قدری درگیر کرونا هستیم که پیامدهای فرهنگی، اجتماعی آن را نادیده گرفته‌ایم. این طرح را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تحویل داده‌ایم و در دست بررسی قرارگرفته است.
وی در ادامه تصریح کرد: پروژه دیگر، موضوع اقتصاد صنایع فرهنگی است. کشور ما از نظر صنایع فرهنگی از ذخایر عظیم و ویژه‌ای برخوردار است، بنابراین در این راستا از کشورهای دیگر بسیار جلوتر هستیم و باید کاری کنیم که این ذخایر به محصول فرهنگی تبدیل شود. اما متاسفانه تا امروز به دلیل وجود نفت و منابع خدادادی کسی به فکر پیاده‌سازی روش های جایگزین برای درآمدزایی نبوده و از این موضوع غافل شده‌ایم.
ایمانی خاطر نشان کرد: این در حالی است که در کشورهای دیگر این حوزه مولد اقتصاد است اما در کشور ما مصرف‌کننده تلقی می‌شود. این درحالی است که هنرهایی مانند هنرهای تجسمی، موسیقی، عکاسی و.. می‌تواند مولد اقتصاد کشور باشد. البته نباید این نکته را فراموش کرد که این کوتاهی دو جانبه بوده، به این معنا که هم از سوی هنرمندان و هم از سوی مدیران و مسوولان کم کاری هایی صورت گرفته است.
وی تاکید کرد: در دنیا صنعت فرهنگی رایج است، هدف اصلی از این هم اندیشی هم این است که در چند ماه آینده به شکل ضربتی این طرح را پیگیری و دنبال کنیم. تجربه نشان داده که اگر همه پای کار بیایند، تحقق کار ضربتی شدنی است. فقط باید ضرورت آن حس شود که به نظر می‌رسد اکنون چنین نیازی در کشور حس شده است.
ایمانی عنوان کرد: وقتی صحبت از صنعت فرهنگی و اقتصاد فرهنگ می کنیم شاخه های مختلفی مدنظرمان است، حوزه فرهنگ حوزه‌ای چندوجهی است و باید جمعی از متخصصان کنار هم بنشینند تا به مرور کار صحیح انجام شود.
انسان امروزی رخداد محور شده است
رییس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان، نیز که به عنوان یکی از متخصصان حوزه در این نشست حضور داشت با تاکید بر مفهوم صنایع خلاق گفت: از نظر واژه شناسی Develop به معنای ظاهر کردن است یعنی آنچه که وجود دارد اما آشکار نیست. وقتی صحبت از صنایع خلاق می‌شود، یعنی بتوانیم مسایل پیش رو را با توجه به قابلیت‌ها و بضاعت‌های درونی حل کنیم.
دکتر بهمن نامور مطلق ادامه داد: این کار با تقلید و الگوبرداری متفاوت است، چراکه اگر تقلیدی صورت بگیرد، دیگر خلاقیتی در کار نیست .این در حالی است که در کشور ما بضاعت این حوزه وجود دارد و فقط باید آن را آشکار کنیم.
نامور مطلق تصریح کرد: انسان امروزی رخداد محور شده است. از این طریق است که با دیگران ارتباط مستقیم پیدا می کند. موضوع دیگر اصالت است که در رخدادها قابل لمس است.
وی اظهار کرد: در دوره پست مدرن انسان به ارتباطات مستقیم و رودررو بازگشته است و این یعنی نیاز به دیگری دارد. ارزانی مورد دیگری است که در رخدادهایی مانند نمایشگاه به دلیل ارائه مستقیم وجود دارد و شاخص دیگر قدرت انتخاب است.
رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان، خاطرنشان کرد: در این راستا نشاط اجتماعی نیز از موضوعات بسیار مهم است. بنابراین، در دنیایی زندگی می کنیم که رخداد بسیار مهم است و موجب رشد جوامع می شود.
وی با تاکید بر اهمیت این موضوع در مدیریت اقتصاد گفت: این مقوله بسیار حائز اهمیت است و با کمک رخدادهاست که می توانیم آن را مدیریت کنیم. البته لازمه رسیدن به نتیجه مطلوب جداسازی رخدادهای ملی و بین المللی و برنامه ریزی بر مبنای آن است.
لازم است عمل جراحی اساسی روی حوزه فرهنگی انجام دهیم
دکتر حسن بلخاری تصریح کرد: این در حالیست که اگر تفکر اقتصادی نباشد نمی توان ایده ای پرورش داد. این موضوع در حوزه های فلسفه، دین، عرفان و هنر هم مصداق دارد.
این استاد دانشگاه افزود: اگر از ابتدا تا کنون از حوزه فرهنگ و هنر حمایتی صورت نمی گرفت، اکنون ما شاهد رشد و پیدایش هیچ هنرمندی نبوده ایم. از این رو، باید گفت بنیان این حوزه تکثر است و الزام تکثر به این معناست که هر حوزه ای بتواند خودکفا باشد؛ فرهنگ هم باید خودکفا باشد.
وی اظهار کرد: با این تفاسیر لازم است عمل جراحی اساسی روی حوزه فرهنگی انجام دهیم و بدانیم که اقتصاد و فرهنگ مکمل یکدیگرند
حمیدرضا ششجوانی افزود: این همان مساله ای است که راجع به آن صحبت می کنیم. به نظر می رسد مهمترین مانع تحقق این موضوع فقدان استراتژی توسعه در سطحی بالاتر از اقتصاد کلان است.
وی ادامه داد: در اقتصاد، هیچ گاه توسعه استراتژی بخش فرهنگ را مورد توجه قرار نداده ایم و به همین دلیل است که متغیرهای تعیین کننده در این حوزه را نمی شناسیم و حتی آماری در این رابطه در اختیار نداریم.
ششجوانی اظهار کرد: در چندسال گذشته عده ای انتقاد می کردند که چرا مفهوم اقتصاد و هنر را در کنار یکدیگر می آوریم اما می بینیم که امروزه راجع به آن صحبت می شود.
وی تاکید کرد: بنابراین اگر می خواهیم در این حوزه با جهانیان همگام شویم باید از پتانسیل های موجود در کشور استفاده کنیم. از این رو باید چندپارگی سیاستگذاری را که به عنوان یکی دیگر از مشکلات این حوزه مطرح می شود، مرتفع کنیم.
ششجوانی تصریح کرد: از دیگر موانع اصلی رشد این مقوله در کشورمان شبه علم است که مهمترین ضربه را به حوزه سیاستگذاری صنایع خلاق فرهنگی کشور می زند.
نقش رسانه‌ها در جریان سازی و نشان دادن صنایع فرهنگی مهم است
دکتر پویا محمودیان افزود: پس از شناسایی مهمترین اقدام هم افزایی و هدفگذاری برای تحقق این امر است. در مدل های توسعه بسیاری از مزیت های رقلبتی کشورها پررنگ و تاثرگذار دیده می شوند.
معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی نیز در رابطه با موضوع این نشست،خاطرنشان کرد: وقتی سخن از توسعه به میان می آید منظور توسعه ظرفیت ها و شناسایی آنهاست. این در حالیست که در حوزه صنایع فرهنگی و صنایع خلاق بسیاری از ظرفیت های کشور ما هنوز شناسایی نشده اند.
وی تصریح کرد: موضوعاتی همچون صنایع دستی، موسیقی، گردشگری، رسانه و.. نیز وقتی کنار یکدیگر قرار می گیرند می توانند سهم بزرگی از بازارهای تجاری دنیا را به خود اختصاص دهند.
محمودیان اظهار کرد: متاسفانه در کشور ما این هم افزایی اتفاق نیفتاده این در حالیست که در دیگر کشورها به دلیل وجود استراتژی و نقشه راه درست توانسته اند از این هم افزایی نهایت استفاده را ببرند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال کشوری مانند انگلیس که در حوزه صنایع دستی در مقابل کشورهایی چون ایران و هند حرفی برای گفتن ندارد، اما با یک برنامه ریزی و استراتژی صحیح توانسته یکی از صنایع دستی کشورش را برجسته کند.
محمودیان عنوان کرد: البته در این جریان سازی رسانه ها نیز نقش مهمی ایفا کرده اند، اینگونه صنایع دستی کشورشان را توسط گردشگران با یک شناسنامه به خارج از مرزهای کشور خود می فرستند.
وی تاکید کرد: این ماجرا یک طی یک شب اتفاق نمی افتد و نشانه هوشمندی و هدفمندی دست اندرکاران این حوزه است.
فرهنگ باید در کنار رسانه قرار بگیرد
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی نیز در رابطه با موضوع این نشست گفت: اگر فرهنگ در کنار رسانه قرار بگیرد می تواند تاثرگذار باشد که جهاددانشگاهی با حمایت از سه خبرگزاری کشوریعنی ایسنا، ایکنا و سیناپرس توانسته این موضوع را مدنظر قرار داد دهد.
دکتر عیسی علیزاده افزود: حمایتی که پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی می تواند از این حوزه داشته باشد این است که دانشجویان علاقه مند به این حوزه را تربیت کند. به گونه ای که افراد تحصیلکرده در این حوزه به این باور برسند که با همین بضاعتی که دارند می توانند سرمایه ایجاد کنند.
وی تاکید کرد: جهاددانشگاهی می تواند با توجه ویژه به ظرفیت نیروی انسانی در تولید سرمایه از صنعت فرهنگ و شکل گیری اقتصاد فرهنگ نقش موثری ایفا کند.
مدیرعامل خبرگزاری ایسنا با بیان اینکه وظیفه اطلاع رسانی و تعیین جایگاه هر حرکتی بر عهده رسانه است گفت: اصحاب رسانه زحمات این حوزه را به جان خریده و به سهم خود آماده اند در راستای ترویج این اتفاق فرهنگی گام بردارند.
علی متقیان افزود: در کشور ما فرهنگ به عنوان یک حوزه هزینه بر تلقی می شود که باید این ذائقه را تغییر بدهیم. این تغییر دیدگاه قطعا بر عهده رسانه است.
وی ادامه داد: امروزه رسانه ها برای کسب درآمد به دنبال تبلیغ و ترویج مصرف گرایی هستند تا بتوانند خود را اداره کنند، اما اصحاب رسانه باید از این خاصیت اثرگذاری برای تغییر مثبت سبک زندگی و رفتار اجتماعی جوامع استفاده کنند.
متقیان تاکید کرد: بنابراین این وظیفه رسانه است که در افکار عمومی جا بیندازد که فرهنگ نه تنها مصرف کننده نیست بلکه مولد است.
مهدی فیض، عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی نیز که در این مراسم حضور داشت، در سخنانی با پیشنهاد دعوت و افزودن بنیاد نخبگان به صورت رسمی به این هم‌اندیشی، بیان کرد: اقتضای جهاددانشگاهی این است که مخاطب اصلی خود که دانشجویان و جوانان هستند را فراموش نکند، اگر با این مخاطب پیش رود، شأن نزول حوزه فرهنگی خود را حفظ خواهد کرد. امیدوارم از هم‌افزایی بین این حرکت و شبکه شکل گرفته در سطح کشور نتایج فوق‌العاده‌ای به دست بیاوریم.
محمدرضا ملامحمد، مدیرعامل شرکت پویش‌پرداز مرسا(برنده جایزه ملی طراحی بسته‌بندی در صنایع فرهنگی) نیز که در این نشست حضور داشت، طی سخنانی با بیان اینکه حوزه فرهنگ به شدت تحت تأثیر مسائل سیاسی و سیطره آن بر این عرصه است، اظهار کرد: جانبه‌گرایی سیاسی را در بسیای از عرصه‌های فرهنگی می‌بینیم و باید از جایی خود را از این سایه سنگین دور کنیم و تا این اتفاق نیفتد؛ در این زمینه دچار مشکلات خواهیم بود. همه می‌دانیم که المپیک بزرگترین رویداد ورزشی جهان است و هر کشوری که قصد میزبانی دارد، تقریباً از ۱۰ سال قبل تلاش می‌کند زیرساخت‌های لازم را برای میزبانی فراهم کند. صنایع فرهنگی در کشور چین که اخیراً یک از کشورهای میزبان المپیک بود، از همان ابتدا شروع به کار کردند، اما ما چه کردیم؟ یک ماه مانده بود به جام جهانی بر سر اینکه خواننده موسیقی جام جهانی برزیل چه کسی باشد درگیری‌هایی داشتیم و با بی‌مهری مسئولان سیاسی نتیجه خوبی حاصل نشد.
به گفته ملامحمد؛ ما از صنایع فرهنگی به صورت تزئینی و تجملی استفاده می‌کنیم، برای مثال در هر مراسم یک بخش از برنامه را به موسیقی اختصاص می‌دهیم، اما اطلاعی نداریم که آیا آن موسیقی مرتبط با آن رویداد هست یا خیر!
